ISBN 978 90 130 5719 5
Ars Notariatus 140, X + 357 pag
Dit boek behandelt en benoemt de algemene bestuursrechtelijke leerstukken die in het bijzonder van belang zijn voor het notariaat en betreft alle deelgebieden van de notariële praktijk. De (kandidaat-)notaris heeft regelmatig, vaak onopgemerkt, in zijn praktijk met diverse bestuursrechtelijke onderwerpen van doen. De inleiding beoogt inzicht te geven in uiteenlopende bestuursrechtelijke kwesties waarvan kennis voor de notariële praktijk noodzakelijk is om tijdig bestuursrechtelijke valkuilen te onderkennen. Deze valkuilen zijn talrijk en vaak voor de jurist, voor wie het bestuursrecht niet tot zijn dagelijkse praktijk behoort, lastig te herkennen met alle risico’s van dien. Het onderkennen daarvan valt echter wel tot de taak van de (kandidaat-)notaris te rekenen, in het bijzonder met betrekking tot het redigeren en beoordelen van diverse contractuele bedingen. Het daarop attenderen loopt als een rode draad door dit boek.
De implicaties van het bestuursrecht voor de notariële praktijk zijn aan de hand van uiteenlopende voorbeelden te illustreren. Bij advisering inzake bedrijfsopvolging kan bijvoorbeeld de vraag aan de orde komen of een vergunning op basis van het contractenrecht overdraagbaar is, of dat naar verwachting de beoogde rechtsopvolger anderszins de voor de voortzetting van het bedrijf benodigde vergunningen kan verkrijgen. Het kan daarbij gaan om diverse soorten vergunningen.
Een ander voorbeeld betreft de van overheidswege bij besluit gevestigde publiekrechtelijke beperkingen die het gebruik van- of het beschikken over onroerende zaken beperken. Het gaat hierbij om tientallen verschillende soorten overheidsbesluiten. Voorbeelden daarvan zijn de aanwijzing van een onroerende zaak tot monument, de huisvestingsverordening, de aanschrijving tot woningverbetering en de bouw- en (overige) gebruiksvoorschriften in bestemmingsplannen. Deze besluiten van bestuursorganen hebben als gemeenschappelijk kenmerk dat zij derdenwerking hebben, dat wil zeggen dat zij na overdracht van het betrokken onroerend goed overgaan op de zakelijk gerechtigde. Voor een goed begrip van deze problematiek is kennis nodig van het betreffende overheidsbesluit, alsmede van de bestuursrechtelijke regels over de rechtskracht en kenbaarheid daarvan. Voorts kent de bestuursrechtelijke regelgeving verscheidene (andere) bijzondere bepalingen met betrekking tot een rechtsgeldige levering van onroerende zaken waaraan de desbetreffende koopovereenkomst of zakelijke overeenkomst op straffe van vernietigbaarheid of zelfs nietigheid dient te voldoen. Kennis van algemene leerstukken van het bestuursrecht is nodig om deze regelgeving in de notariële praktijk goed toe te passen.
Ten slotte merken we op dat kennis van het bestuursrecht onontbeerlijk is met betrekking tot de oprichting van rechtspersonen waarin overheden op de een of andere manier participeren. Deze voorbeelden betreffen slechts een deel van de bestuursrechtelijke onderwerpen die voor de notariële praktijk van belang zijn en die in het boek worden behandeld.
Het bestuursrecht is in feite voor alle deelgebieden van de notariële praktijk van belang, dus voor familiezaken, de praktijk inzake rechtspersonen en bedrijfsoverdrachten en voor de praktijk inzake (ver)koop en levering van onroerende zaken. De noodzaak tot verdieping in bestuursrechtelijke onderwerpen vloeit voor de notaris mede voort uit de wettelijke zorgvuldigheidsplicht die op hem rust ingevolge artikel 17 Wna. Deze brengt mee dat hij gehouden is informatie te verschaffen over de eigenschappen en risico’s die aan zijn prestatie zijn verbonden, ook als deze bestuursrechtelijk van aard zijn.
Deze inleiding is primair geschreven voor toepassing in de praktijk en kan vanwege de algemene behandeling van de diverse bestuursrechtelijke onderwerpen ook worden ingezet voor onderwijsdoeleinden. Zij is zodanig opgezet dat het voorts kan fungeren als handig naslagwerk voor een (kandidaat-)notaris met een concreet voorliggende bestuursrechtelijke vraag.
Deze inleiding is tot stand gekomen op verzoek- en initiatief van de Stichting tot Bevordering der Notariële Wetenschap, die het belang van voldoende kennis van diverse bestuursrechtelijke onderwerpen voor de notariële praktijk onderstreept. Deze kennis is nu niet overal aanwezig. De Stichting heeft hiermee in een leemte willen voorzien.
Maarten Koetser
Simone Pront-van Bommel